چند توصیه غذایی برای پیشگیری از سنگ کلیه

باشگاه خبرنگاران جوان - سنگ‌کلیه به دلیل رسوب نمک و مواد معدنی در کلیه ایجاد می‌شود. بررسی‌ها بیانگر این است که شیوع این بیماری در مردان نسبت به زنان بیشتر است و اغلب در سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی دیده می‌شود. این بیماری می‌تواند سبب درد شدید در پهلو، تهوع، ادرار خونی و در نهایت اختلال در عملکرد کلیه شود. مصرف ناکافی مایعات، رژیم غذایی، سابقه خانوادگی سنگ کلیه، چاقی و برخی بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، پرکاری پاراتیروئید یا عفونت‌های مزمن ادراری از عوامل ایجاد سنگ‌کلیه هستند. 

سنگ‌کلیه شامل سنگ‌های کلسیمی، اسید اوریکی، استروویتی یا سیستینی می‌شوند؛ به نحوی که سنگ‌های کلسیمی به‌ویژه کلسیم اگزالات شیوع بیشتری دارند. پیروی از رژیم غذایی مناسب می‌تواند از تشکیل سنگ‌های جدید جلوگیری کند یا احتمال عود آن را کاهش داد.

نوشیدن آب به رقیق‌شدن مواد سنگ‌ساز کمک می‌کند و در نتیجه احتمال تشکیل سنگ را کاهش می‌دهد. حداقل می‌بایست ۲ تا ۲.۵ لیتر یا ۱۰ فنجان مایعات نوشید تا رنگ ادرار کم‌رنگ یا سفید رنگ شود. حداقل نیمی از این مایعات باید شامل آب باشد. به نوشیدن مقدار کافی مایعات می‌بایست در هر وعده غذایی، فواصل وعده‌های غذایی، در زمان خواب و نصف‌شب به هنگام دفع ادار می‌بایست یک لیوان مایعات و ترجیحا آب دریافت کرد. مصرف مایعات بیشتر، به میزان ۳ لیتر در روز، جهت جبران تعریق زیاد ناشی از ورزش شدید یا محیط بیش از حد گرم یا خشک ضروری است.

محدودکردن مصرف نمک نیز به پیشگیری از سنگ‌کلیه کمک می‌کند نمک از طریق افزایش میزان کلسیم ادرار موجب افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه می‌شود. پرهیز از مصرف غذا‌های فرآوری شده و غذا‌های کنسروی، پرهیز از تنقلات شور و پر نمک، خودداری از گذاشتن نمکدان در سفره یا میز غذا، بهبود طعم غذا با استفاده از سبزی‌های تازه و معطر، استفاده از لیموترش و سایر ادویه‌ها مانند زنجبیل و پودر سیر به جای نمک، به محدودکردن مصرف نمک کمک‌می‌کند. 

پرهیز از مصرف مواد غذایی حاوی اگزالات زیاد نیز به پیشگیری از سنگ کلیه کمک می‌کند. برخی میوه‌ها و سبزیجات حاوی مقادیر زیادی اگزالات هستند. افزایش اگزالات ادرار می‌توانند سبب تشکیل سنگ‌های کلسیم اگزالات شوند. سنجد، اسفناج، چغندر، بادمجان، سیب زمینی، کرفس و تره فرنگی، آجیل، کره بادام‌زمینی، چای سیاه غلیظ، شکلات، کاکائو و سویا سس جزو موادغذایی با اگزالات بالا هستند. 

برخلاف تصور عموم، حذف کامل کلسیم از رژیم غذایی نه تنها مفید نیست، بلکه ریسک تشکیل سنگ را افزایش می‌دهد. کلسیم به اگزالات موجود در وعده‌های غذایی متصل شده و از تشکیل سنگ‌های اگزالاتی جلوگیری می‌کند؛ بنابراین می‌بایست سعی کرد در تمام وعده‌های غذایی از منابع حاوی کلسیم مانند لبنیات کم چرب و کم نمک استفاده کرد. همچنین از مصرف مکمل‌های کلسیم بدون تجویز پزشک یا متخصص تغذیه خودداری کرد.

بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، محدود کردن مصرف پروتئین حیوانی یعنی رژیم‌های غذایی غنی از گوشت قرمز، مرغ و ماهی با افزایش میزان اسید اوریک ادرار و کاهش PH ادرار، احتمال تشکیل سنگ کلیه بخصوص سنگ‌های اسید اوریکی را افزایش می‌دهد. مصرف متعادل پروتئین حیوانی و جایگزینی بخشی از آن با پروتئین گیاهی (مانند حبوبات) توصیه می‌شود.

میوه و سبزیجات، منبع خوبی از پتاسیم، سیترات، منیزیم و فیبر هستند که می‌تواند به کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه کمک کند. مرکبات و لیموترش به دلیل داشتن مقادیر بالای سیترات مانع از تشکیل سنگ‌های کلسیمی می‌شوند. همچنین پرهیز از مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین C با دوز بالا توصیه می‌شود، دوز‌های بالای ویتامین C می‌تواند باعث افزایش اگزالات ادرار شود.

منبع: ایسنا