آقا رحمان با شروع ماه محرم و صفر، پرچم عزا از در و دیوار خانه‌اش آویزان کرده بود، شب‌ها که می‌شد دست امیرعلی پسر پنج‌ساله‌اش را می‌گرفت و ریحانه دختر سه‌ساله‌اش را بغل می‌کرد و به هیئت سر کوچه‌شان می‌برد، گاهی هم همراه با خانواده سری به مزار امامزادگان شهرش می‌زد و زیارتی می‌کرد، با شروع ماه ربیع‌الاول، آقا رحمان سراغ جعبه چوبی پرچم‌ها رفت تا پرچم «السلام علیک یا اباصالح المهدی» را در بیاورد و از دیوار خانه‌اش آویزان کند، چون زمان زیادی تا نهم ربیع‌الاول؛ سالروز آغاز امامت امام منتظران باقی نمانده بود. اما سؤالی در ذهن او جرقه زد که فرزندانم را چگونه مهدی یار تربیت کنم؟ چطور در این دوره زمانه، ولایت‌مداری و بیعت با امام زمان (عج) را برای آنها ترسیم کنم؟ و در آن لحظات انواع و اقسام سؤالات سرازیر می‌شد. ما این چالش آقا رحمان را از کارشناس فقه تربیتی حجت‌الاسلام هادی عجمی جویا شدیم که در ادامه راهکار‌های او را با هم می‌خوانیم:

آقای پدر برای اینکه بخواهید یک تربیت مهدوی تمام‌عیار را در خانه‌تان اجرایی کنید، نیاز است در ابتدا با رکن اصلی و مهم تربیت مهدوی آشنا شوید، آن رکن مهم «ولایت‌مداری» است. شاید در همین ایستگاه اول، با شنیدن کلمه «ولایت‌مداری» جا بخورید و بگویید بسیار کلمه سنگینی است و نمی‌شود آن را برای فرزندان توضیح داد و بیان کرد. 

اما برویم سراغ کلیدواژه «ولایت‌مداری» که به معنای محور قرار دادن ولی است، در واقع ولایت‌مداری سه لایه و سطح از جمله محوریت ولی در شناخت (شناخت ولایی)، در گرایش عاطفی (محبت ولایی) و در حرکت و تربیت (ولایت رفتاری) دارد. 

اگر یک مقدار حوصله کنید، در ادامه بهتر درباره ارتباط ولایت‌مداری با تربیت مهدوی اهل خانواده پی خواهید برد.

در خانه شما حرف اول را چه کسی می‌زند؟

و، اما ولایت‌مداری شناختی. 

در تربیت مهدوی، شناخت باید بر محور ولایت باشد؛ خود و خانواده ما باید به این فهم برسند که در هر مسئله‌ای، محور دیدگاه اهل‌بیت (ع) در رابطه با آن موضوع است. وگرنه دیدگاه‌های رنگارنگ ماشاءالله در اطراف ما فراوان است، اما مهم دیدگاه‌هایی که گویندگان آن را توانستند به حیات انسانی برساند. پس تنها زمانی دیدگاه‌های تربیتی، اجتماعی، مشاوره‌ای و ... مورد تأیید است که مطابق با سیره اهل‌بیت (ع) باشد. دیدگاهی که حتی برای برنامه‌ریزی‌های تربیتی و اقتصادی خانواده هم کارگشا است. 

به قول باباطاهر. 

یکی درد و یکی درمان پسندد/یکی وصل و یکی هجران پسندد 

من از درمان و درد و وصل و هجران/پسندم آنچه را جانان پسندد

به وقت تنظیم عاطفه‌ها برای ۹ ربیع‌الاول

و، اما ولایت‌مداری عاطفی. 

حجت‌الاسلام عجمی با بیان اینکه خداوند گوهر عاطفه و محبت را در وجود انسان به ویژه در دوران جوانی قرار داده است، می‌گوید: این بُعد از انسان نیازمند ولی و راه‌بر است، زیرا در سایه ولایت، این حوزه از تربیت انسان، در مسیر خود قرار می‌گیرد و سبب خودشکوفایی او می‌شود. 

از آنجایی که در عصر ما، ولی، امام زمان (عج) است، پس ایشان باید محور تنظیم عاطفه‌های منتظران باشد؛ بنابراین توجه کنیم این تنظیم عاطفی، از تنظیم عاطفه در ارتباط با خود آن حضرت (عج) آغاز می‌شود و از همه مهم‌تر اینکه در این ارتباط عاطفی، پیوسته عاطفه، محبت و نگاه صاحب عصر (عج) به سوی ما وجود داشته و دارد. در نتیجه حواسمان باشد که تقویت بیش‌تر این عاطفه و محبت از سوی ما باید باشد. 

در اینجا گریزی به چند قرن پیش می‌زنیم، آن هم در سال‌های ابتدایی غیبت کبری، امام عصر (عج) در نامه‌ای به شیخ مفید فرمودند: «همانا، ما در رعایت حال شما کوتاهی نمی‏کنیم و شما را از یاد نمی‌‏بریم. اگر این‌گونه نبود، سختی‌ها و گرفتاری‌ها بر شما فرو می‌‏آمد و دشمنان شما را ریشه‏‌کن می‌کردند و از بین می‌‏بردند».

شروع حرکت در تربیت مهدوی؛ از اینجا!

منتها با وجود توجه محبت‌آمیز حضرت (عج) در مقابل، حضرت دستور می‌دهند که شیعیان نیز محبتشان را با پیروی از ایشان بروز دهند؛ تا توفیق یاوری حضرت را پیدا کنند و فرمودند: «پس هر یک از شما باید آنچه را که موجب دوستی ما می‌شود، پیشه خود سازد و از هر آنچه موجب خشم و ناخشنودی ما می‌شود، دوری گزیند...». 

این کارشناس فقه تربیتی می‌افزاید: توجه به این محبت حضرت (عج)، شروع حرکت در تربیت مهدوی است. یادآوری و بیان محبت حضرت (عج) به رشد و تربیت ما، می‌تواند سبب حرکت در تربیت مهدوی و از سویی تقویت محبت به حضرت (عج) شود. 

موردی که حضرت مهدی (عج) در نامه‌ای به عموم مؤمنان به آن اشاره داشتند و دستور به محبت ولایی دادند و به ما منتظران گوشزد کردند که این محبت ابتدا از سوی حضرت به ما است: «با دوستی ما، حرکت درست و بی‌انحراف خویش را بر آیین روشنی، استوار سازید! من شما را نصیحت و خیرخواهی کردم و خداوند بر من و شما گواه است. اگر محبت و عشق به اصلاح و نجات شما و مهر و دلسوزی نسبت به شما نبود، هیچ سخنی با شما نداشتم» ‏.

این گونه محبت به امام (عج) را دل کودکانت بکار

آقا پدر و مادر خانمی برای تربیت مهدوی فرزندانتان؛ تقویت پیوسته محبت به حضرت مهدی (عج) ثمرات فراوانی از جمله تکمیل ایمان و تنظیم محبت انسان در ارتباط با دیگران دارد. 

موردی که امام علی (ع) هم آن را بیان کردند و فرمودند: «هرکس دوست دارد خدا را ملاقات کند؛ درحالی‌که ایمانش کامل و اسلامش نیکو باشد، پس باید دوستدار حضرت حجت، صاحب‌الزمان منتظر باشد». 

از سویی دیگر ولایت‌مداری عاطفی، محبت انسان را نسبت به دیگران آنچنان که خداوند می‌خواهد تنظیم می‌کند. همان گونه که خداوند، مدیریت محبت در یاران پیامبر (ص) را تمجید کرده است: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ»؛ محمد (ص) فرستاده خداست؛ و کسانی که با او هستند در برابر کفار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند. 

در نتیجه محور قرار دادن حضرت در دوستی‌ها و دشمن داشتن‌ها زمانی نهادینه می‌شود که در انتخاب دوست، همسر و تأیید و تکذیب‌های افراد بروز داشته باشد.

نقش پدران برای رغبت کودکان به ولایت امام زمان (عج)

و، اما ولایت‌مداری رفتاری. 

ولایت‌مداری رفتاری به این معنی است که حلقه تکمیل‌کننده ولایت، تبعیت و محور قرار دادن امام عصر (عج) در رفتارهاست. اینکه تنها به دوست‌داشتن اهل‌بیت (ع) و حضرت مهدی (عج) و ارتباط‌های عاطفی بسنده کنیم، مطالبه حضرت مهدی (عج) از ما نیست. 

توجه کنیم که بروز و نشانه ولایت‌مداری سه‌گانه شناختی، عاطفی و رفتاری محدود به دوران حضور نیست و در دوران غیبت نیز باید بروز داشته باشد. به طور مثال:

ـ طرد مدعیان دروغین ارتباط با امام عصر (عج) و آنها که برای ظهور زمان تعیین می‌کنند. 

ـ پیروی از علمای راستین و قبول ولایت‌فقیه 

ـ مقید بودن به انجام احکام الهی در تمامی ابعاد زندگی از جمله در ابعاد اقتصادی (توجه به پرداخت زکات و خمس). 

حجت‌الاسلام عجمی با تأکید بر اینکه در زندگی اجتماعی، ولایت‌مداری، محور را تعیین می‌کند، بیان می‌کند: در نظام خانواده نیز این محور‌ها ترسیم شده است. همان گونه که محور سرپرستی حقوقی و مالی خانواده با پدر خانواده است. تعهد خانواده به ولایت پدر و او نیز به تحقق احکام الهی در خانواده، تمرین ولایت‌مداری است.

در واقع خانواده مهدوی هیچ زمان، زن‌سالار یا فرزند سالار نیست؛ بلکه ولایت سالار هستند؛ ولایت احکام الهی و اهل‌بیت (ع) و سرپرستی پدر، بروز تربیت مهدوی در خانواده است. منتها آنجا سرپرستی و تصمیم پدر خانواده نفوذ دارد که مخالفتی با احکام الهی نداشته باشد. 

پس اگر می‌خواهید چراغ ولایت‌مداری در خانه‌تان همیشه روشن و بیعت خانوادگی‌تان با امام زمان (عج) ماندگار باشد، از این سه راهکار طلایی تربیتی ولایت‌مداری شناختی، ولایت‌مداری عاطفی و ولایت‌مداری رفتاری در محیط پیرامونی خانه و کاشانه‌تان غافل نشوید، به‌خصوص شما آقای پدر؛ نقش اصلی بر دوش شما است.

منبع: فارس