تشخیص زودهنگام آلزایمر با آزمایش نشانگر زیستی جدید

وبگاه مِدیکال اِکسپرس در گزارشی آورده است: پژوهشگران دانشکده پزشکی دانشگاه پیتسبورگ آمریکا یک آزمایش نشانگر زیستی (بایومارکر) طراحی کردند که می‌توان با استفاده از آن، سال‌ها قبل از نمایان‌شدن گره‌های تاو در اسکن‌های مغزی بیماران مبتلا به آلزایمر، مقدار کمی پروتئین تاو مستعد تجمع و اَشکال آسیب‌شناختی کژتابیده (misfolded) آن را شناسایی کرد.

پروتئین‌های تاو (Tau Proteins) پروتئین‌هایی هستند که ریزلوله‌ها را تثبیت می‌کنند. آن دسته از پروتئین‌های تاو که کارکرد خود را در تثبیت‌کردن ریزلوله‌ها از دست می‌دهند عامل اصلی بیماری‌های مرتبط به زوال عقل مانند آلزایمر و پارکینسون هستند.

آزمایش نشانگر زیستی مایع مغزی‌نخاعی، مستقل از سایر عوامل از جمله رسوب آمیلوئید مغز، با شدت زوال شناختی مرتبط است و در نتیجه راه را برای تشخیص و مداخله در مراحل اولیه بیماری باز می‌کند.

در بیماری آلزایمر، آسیب‌شناسی آمیلوئید بتا (سازنده اصلی پلاک‌های آمیلوئید که در مغز مبتلایان به بیماری آلزایمر یافت می‌شود) معمولاً بر ناهنجاری‌های تاو مقدم است؛ به همین دلیل، بیشتر تلاش‌ها بر تشخیص زودهنگام تغییرات آمیلوئید بتا متمرکز شده است. در هر صورت، انباشته‌شدن پروتئین تاو در ساختار‌های منظمی که توده نوروفیبریلار (neurofibrillary tangles) نامیده می‌شود، راهی بهتر برای تشخیص بیماری آلزایمر است؛ زیرا با تغییرات شناختی مشاهده‌شده در افراد مبتلا به آلزایمر به شدت مرتبط است.

توده نوروفیبریلار از توده‌ای پروتئینی به نام تاو (پروتئین تاو) تشکیل شده است. تاو به حفظ سلامت نورون‌های طبیعی کمک می‌کند؛ ولی زمانی که پروتئین‌های تاو به یکدیگر می‌چسبند، با عملکرد نورون تداخل می‌کنند و می‌توانند به مرگ نورون منجر شوند.

توماس کاریکاری (Thomas Karikari)، سرپرست پژوهشگران و استادیار روانپزشکی دانشگاه پیتسبورگ، گفت: آزمایش ما مراحل بسیار اولیه شکل‌گیری گره تاو، تا یک دهه قبل از اینکه توده‌های پروتئین تاو در اسکن مغز ظاهر شود، آن را شناسایی می‌کند. تشخیص زودهنگام، کلید موفقیت‌های بیشتر در درمان بیماری آلزایمر است.

گزارش این پژوهش به‌تازگی در مجله نِیچِر مِدیسین (Nature Medicine) منتشر شده است.

منبع: ایرنا