۱۲ اصل بنجامین فرانکلین برای یک زندگی موفق

باشگاه خبرنگاران جوان - بنجامین فرانکلین، یکی از چهره‌های برجسته تاریخ آمریکا، نه‌تنها یکی از بنیان‌گذاران این کشور بود، بلکه اندیشه‌هایی پیشرو و دیدگاهی فلسفی نیز نسبت به زندگی فردی و اجتماعی داشت. در مطالعه‌ای تازه از زندگی‌نامه او، نکته‌ای کمتر شناخته‌شده مورد توجه قرار گرفته است: فرانکلین علاوه بر حضور در عرصه سیاست، مخترع و نویسنده‌ای توانا، نوعی روانشناس تجربی و خردگرا نیز به شمار می‌رفت. در دوران جوانی و در سفری طولانی از اروپا به آمریکا، او فهرستی از چند اصل را تدوین کرد که تا پایان عمرش به آن‌ها پایبند ماند و آن‌ها را به‌مثابه چراغ راهی برای رسیدن به موفقیت و فضیلت اخلاقی قلمداد می‌کرد. جالب آن‌که پژوهش‌های روانشناسی معاصر نیز بسیاری از این اصول را تأیید می‌کنند. 

۱. میانه‌روی: «تا زمانی که احساس سنگینی نکرده‌اید بخورید.»

فرانکلین فردی عمل‌گرا بود و عقیده داشت هر کنشی باید فایده‌ای ملموس داشته باشد. او در اصل نخست خود، بر اهمیت اعتدال در غذا تأکید می‌کند. علم پزشکی امروز نیز ثابت کرده است که پرخوری، چاقی و نوشیدن الکل، نه‌تنها به سلامت جسم آسیب می‌زند، بلکه کارایی فردی را نیز کاهش می‌دهد. پرخوری می‌تواند سبب سستی، کاهش تمرکز و حتی برداشت منفی دیگران از شخصیت فرد شود.

۲. سکوت: «سخنی نگویید مگر آن‌که سودی برای خود یا دیگران داشته باشد. از گفت‌وگوهای بیهوده بپرهیزید.»

فرانکلین علاقه‌مند به مباحث فلسفی و گفت‌وگوهای عمیق بود و در طول زندگی‌اش چندین باشگاه فکری تشکیل داد. او اعتقاد داشت گفت‌وگوهای سطحی نه تنها بی‌فایده‌اند، بلکه وقت را هدر می‌دهند. پژوهش‌های علوم اجتماعی نیز نشان می‌دهند که مکالمات عمیق‌تر به شکل مؤثرتری باعث ایجاد پیوند اجتماعی می‌شوند.

۳. نظم: «هر چیز را در جای خود بگذار؛ هر کار را در زمان مناسبش انجام بده.»

اصل نظم، که امروزه در روانشناسی به عنوان یکی از صفات مهم شخصیت شناخته می‌شود (وجدان‌مندی)، تأثیر مستقیم بر موفقیت شخصی دارد. از دید فرانکلین، داشتن نظم در فضاهای فیزیکی و مدیریت صحیح زمان، انسان را از خطاهای نابخردانه مانند از دست دادن اسناد مهم یا تأخیر در جلسات کاری نجات می‌دهد.

۴. اراده: «عزم کن تا آن‌چه باید انجام دهی را انجام دهی؛ و بی‌تردید آن را به پایان برسان.»

این اصل ساده اما کاربردی، بر اهمیت پایبندی به تصمیمات تأکید دارد. از نظر فرانکلین، ارزش انسان به اندازه‌ای است که به تعهدات خود، چه شخصی و چه حرفه‌ای، وفادار بماند.

۵. صرفه‌جویی: «هیچ هزینه‌ای نکن مگر آن‌که برای خود یا دیگران سودمند باشد (هیچ چیز را هدر نده).»

فرانکلین در جوانی سبک زندگی صرفه‌جویانه‌ای داشت و با وجود ثروتی که بعدها کسب کرد، همواره از اسراف پرهیز می‌کرد. او حتی در دیدارهای سیاسی مهم، لباسی کهنه به تن می‌کرد تا الگویی برای دیگران باشد. تحقیقات روانشناسی امروز نشان می‌دهد که آرزوهای مادی‌گرایانه معمولاً با کاهش سطح رضایت و سلامت روان همراه است.

۶. کار و کوشش: «هیچ لحظه‌ای را هدر نده؛ همیشه مشغول کاری مفید باش؛ کارهای غیرضروری را حذف کن.»

شاید هیچ اصلی مانند این اصل، نمایانگر روح فرانکلین نباشد. او در طول زندگی خود کشفیات متعددی انجام داد، از کشف الکتریسیته گرفته تا تأسیس نظام پست در آمریکا و نگارش بیانیه استقلال. روانشناسان امروزی نیز بر این باورند که بهره‌وری، معنابخشی به زندگی را تقویت می‌کند و این خود عاملی کلیدی در سلامت روان است.

۷. صداقت: «به‌ درستی و عدالت بیندیش، و آنگاه که سخن می‌گویی، بر همان اساس سخن بگو.»

فرانکلین سیاستمداری اهل دیالوگ و گفتگوهای محترمانه بود. اصل صداقت در نگرش او بسیار پررنگ بود. مفهوم «اصالت» که در روانشناسی امروز به‌عنوان ویژگی‌ای مثبت در شناخت فرد شناخته می‌شود، بسیار با شخصیت فرانکلین تطابق دارد و از عوامل محبوبیت اجتماعی محسوب می‌شود.

۸. عدالت: «هیچ‌کس را با عمل یا بی‌عملی مورد ظلم قرار نده.»

این اصل اخلاقی، مبنای بسیاری از تصمیم‌گیری‌های فرانکلین به‌ویژه در نقش میانجی‌گر بین آمریکا و بریتانیا بود. عدالت نه‌تنها به معنای آسیب نرساندن به دیگران، بلکه انجام وظیفه برای کمک به دیگران حتی اگر دشمن باشند، تلقی می‌شود. تحقیقات روانشناختی نیز نشان داده‌اند که تمایل به انتقام‌جویی، نتایج منفی برای فرد و جامعه دارد.

۹. اعتدال: «از افراط بپرهیز؛ در برابر بی‌عدالتی‌ها آن‌قدر واکنش نشان نده که شایسته‌اش نیستند.»

فرانکلین در زندگی شخصی و حرفه‌ای به تعادل میان حوزه‌های مختلف توجه ویژه داشت. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که حفظ تعادل در زندگی می‌تواند از فرسودگی شغلی جلوگیری کرده و خلاقیت و عملکرد مستمر را حفظ کند.

۱۰. پاکیزگی: «هیچ ناپاکی را در بدن، لباس یا محل سکونت تحمل نکن.»

در دوران فرانکلین، خبری از آب لوله‌کشی نبود، اما او با نگاه آینده‌نگرانه‌اش بر نظافت شخصی تأکید داشت. این عادت احتمالاً یکی از عوامل طول عمر بالای او نسبت به هم‌عصرانش بود. امروزه بهداشت فردی یکی از اصول بنیادی سلامت عمومی شناخته می‌شود.

۱۱. آرامش: «با مسائل جزئی یا اتفاقات اجتناب‌ناپذیر آشفته نشو.»

فرانکلین تحت تأثیر فلسفه رواقیون بود. از دیدگاه او، باید اتفاقات ناخوشایند را که خارج از کنترل ما هستند، با آرامش پذیرفت. روانشناسی امروز نیز می‌گوید تمرکز بر خاطرات منفی می‌تواند به سلامت روان آسیب برساند.

۱۲. فروتنی: «از عیسی و سقراط پیروی کن.»

فرانکلین با وجود نداشتن تحصیلات رسمی، به یکی از دانشمندان و متفکران برجسته تبدیل شد و چندین درجه افتخاری دانشگاهی دریافت کرد. او همواره از بزرگان و نیکان الهام می‌گرفت و به یادگیری از دیگران پایبند بود. این نگرش، امروزه در روانشناسی تحت عنوان «یادگیری مشاهده‌ای» شناخته می‌شود و یکی از مؤثرترین شیوه‌های یادگیری در زندگی انسان است.

اصولی که بنجامین فرانکلین در قرن هجدهم میلادی مطرح کرد، نه‌تنها راهنمایی برای اخلاق شخصی و موفقیت حرفه‌ای در زمان خود بود، بلکه با داده‌ها و پژوهش‌های روانشناسی مدرن نیز همخوانی کامل دارد. اگرچه ظاهر برخی اصول ساده و ابتدایی به نظر می‌رسد، اما جوهره آنها، گویای نگاهی عمیق به انسان، جامعه و معنای زندگی است؛ نگاهی که همچنان الهام‌بخش میلیون‌ها نفر در سراسر دنیاست.

منبع: فرارو