تبعات سنگین زیست‌محیطی ماهواره‌ها در فضا/ چند ماهواره در مدار زمین می‌چرخند؟

باشگاه خبرنگاران جوان؛ جواد فراهانی - تقریباً هفتاد سال پس از پرتاب اولین ماهواره، اسپوتنیک، مدار زمین اکنون مملو از هزاران ماهواره است و تقریباً روزانه تعداد بیشتری برای پرتاب آماده می‌شوند.

آخرین داده‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر تقریباً ۱۱۷۰۰ ماهواره فعال در مدار زمین وجود دارد که بیشتر آنها در مدار پایین زمین قرار دارند، که از ۲۰۰۰ کیلومتر بالاتر از سطح سیاره تجاوز نمی‌کند. شصت درصد از این تعداد متعلق به پروژه استارلینک اسپیس ایکس است که بیش از ۷۴۰۰ ماهواره را در کمی بیش از شش سال به فضا پرتاب کرده است.

اما طبق سوابق سازمان ملل، تعداد کل، شامل ماهواره‌های غیرفعال و رو به زوال، می‌تواند به ۱۴۹۰۰ عدد برسد.

این افزایش عظیم در درجه اول به دلیل ظهور «ابرصورت‌های فلکی» (شبکه‌های ماهواره‌ای با هدف پوشش سیاره با خدمات اینترنتی) به رهبری شرکت‌های خصوصی از جمله SpaceX، OneWeb، Kuiper و Thousand Sails چین است که کارشناسان را بر آن داشته تا پیش‌بینی کنند که تعداد ماهواره‌های فعال در آینده نزدیک به ۱۰۰۰۰۰ عدد خواهد رسید.

این رشد سریع با هزینه‌های سنگین زیست‌محیطی و علمی همراه است. هر ماهواره جدیدی که به مدار اضافه می‌شود، خطر برخورد‌هایی را افزایش می‌دهد که می‌تواند جریان بی‌پایانی از زباله‌ها را آزاد کند، پدیده‌ای که به عنوان "سندرم کسلر" شناخته می‌شود و دانشمندان فضایی سال‌هاست که در مورد آن هشدار می‌دهند.

از سوی دیگر، نجوم تحت تأثیر آلودگی نوری و رادیویی قرار دارد، زیرا ماهواره‌ها اثرات مزاحمی بر تصاویر نجومی می‌گذارند و تشعشعات آنها در مشاهدات رادیویی اختلال ایجاد می‌کند.

این اثرات محدود به فضا نیستند، بلکه به محیط زمینی نیز گسترش می‌یابند. پرتاب‌های مکرر، ده برابر بیشتر از پرواز‌های تجاری، انتشار کربن را افزایش می‌دهند، در حالی که احتراق ماهواره‌ها پس از ورود مجدد، نگرانی‌های جدیدی را در مورد رسوب مواد معدنی در جو و اثرات ناشناخته آنها بر آب و هوا و میدان مغناطیسی زمین ایجاد می‌کند.

در مواجهه با این چالش‌ها، کارشناسان خواستار سیاست‌های عاقلانه‌تری هستند. همانطور که آرون پالی، ستاره‌شناس، توضیح می‌دهد، هدف توقف کامل پرتاب‌ها نیست، بلکه کند کردن سرعت گسترش تا زمان اعمال کنترل‌های بین‌المللی کافی است.

منبع: لایو ساینس