جده، میدان دیپلماسی؛ اوکراین در چنبره پیشنهادات حداقلی

باشگاه خبرنگاران جوان؛ مهسا حنیفه -  در حالی که جنگ اوکراین وارد چهارمین سال خود شده، تلاش‌های دیپلماتیک برای پایان دادن به این بحران در پادشاهی سعودی به نقطه عطفی رسیده است. اوکراین با امید به آتش‌بس جزئی و دونالد ترامپ با وعده تقسیم اراضی، هر کدام روایت خود را از صلح پیش می‌برند؛ اما آیا این مذاکرات می‌تواند به جنگی که غرب و ناتو در آن نقش داشته‌اند پایان دهد؟

دیپلماسی در جده: اوکراین به دنبال آرامش زیرساخت‌ها

اوکراین بار دیگر در تلاش است تا از طریق مذاکرات بین‌المللی، راهی برای کاهش تنش‌ها در جبهه‌های جنگ پیدا کند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، مقامات اوکراینی با امیدواری به نشست دوشنبه آینده در عربستان سعودی چشم دوخته‌اند؛ نشستی که قرار است به صورت جداگانه با حضور نمایندگان آمریکا، روسیه و اوکراین برگزار شود.

رستم عمروف، وزیر دفاع اوکراین، قرار است در رأس هیئتی به جده سفر کند تا این خواسته‌ها را به گوش طرف‌های مذاکره برساند. این حرکت نشان‌دهنده عزم کی‌یف برای کاهش خسارات انسانی و مادی است که طی سال‌ها جنگ، زیرساخت‌های این کشور را به شدت تحت تأثیر قرار داده. اما آیا این پیشنهادات در برابر خواست‌های مسکو و فشار‌های واشنگتن می‌تواند به نتیجه‌ای ملموس منجر شود؟ این تلاش‌ها در حالی صورت می‌گیرد که اوکراین زیر فشار سیاست‌های غرب و به‌ویژه ناتو، همچنان درگیر جنگی است که می‌توانست با دیپلماسی هوشمندانه‌تر از سوی متحدانش، زودتر به پایان برسد.

ترامپ و وعده تقسیم اراضی: صلح یا تسلیم؟

در سوی دیگر این معادله، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با اظهاراتی جنجالی وارد میدان شده است. او که از زمان بازگشت به کاخ سفید، سیاست خارجی متفاوتی را در پیش گرفته، اعلام کرده: «مذاکرات بر سر پیش‌نویس‌های قرارداد‌هایی جهت تقسیم کردن اراضی برای پایان دادن به جنگ اوکراین در جریان است.» ترامپ با اطمینان خاطر می‌گوید: «من معتقدم که به زودی آتش‌بس کامل برقرار خواهد شد و ما یک قرارداد خواهیم داشت.» هرچند او جزئیات بیشتری ارائه نکرده، اما تیمش در هفته‌های گذشته بار‌ها تأکید کرده‌اند که اوکراین باید آماده واگذاری بخش‌هایی از سرزمین خود به روسیه باشد. این اظهارات، زنگ خطر را برای کی‌یف و متحدان اروپایی‌اش به صدا درآورده است.

این رویکرد آمریکا نه تنها نشان‌دهنده عقب‌نشینی واشنگتن از حمایت بی‌قید و شرط از اوکراین است، بلکه بار دیگر ثابت می‌کند که غرب در نهایت منافع خود را بر استقلال و تمامیت ارضی اوکراین ترجیح می‌دهد. آیا این «تقسیم اراضی» که ترامپ از آن سخن می‌گوید، صلحی پایدار به ارمغان خواهد آورد یا صرفاً تسلیمی تحمیلی به مسکو است؟

نبردی فراتر از میدان: بازی قدرت‌ها در خاورمیانه

انتخاب عربستان سعودی به عنوان میزبان این مذاکرات، خود حامل پیام‌های سیاسی عمیقی است. عربستان که در سال‌های اخیر نقش میانجی‌گری در مناقشات بین‌المللی را تقویت کرده، اکنون به صحنه‌ای برای تقابل دیپلماتیک قدرت‌های بزرگ تبدیل شده است. این انتخاب نشان‌دهنده کاهش نفوذ غرب در منطقه و ظهور بازیگرانی مستقل است که می‌توانند جایگزین میانجی‌گری‌های سنتی اروپا و آمریکا شوند. مذاکرات جداگانه با حضور نمایندگان اوکراین، روسیه و آمریکا در جده، بیانگر پیچیدگی این بحران است؛ جایی که هر طرف اهداف متفاوتی را دنبال می‌کند. اوکراین به دنبال حفظ بقای خود، روسیه در پی تثبیت دستاوردهایش و آمریکا در تلاش برای خروج آبرومندانه از جنگی که میلیارد‌ها دلار از جیب مالیات‌دهندگانش هزینه کرده، در این میدان حضور دارند. اما آنچه برجسته است، نقش مخرب ناتو و سیاست‌های توسعه‌طلبانه غرب است که این جنگ را به درازا کشانده و اکنون اوکراین را در موقعیتی شکننده قرار داده است.

صلحی پایدار یا آتش‌بس موقت؟

با نزدیک شدن به موعد مذاکرات دوشنبه، پرسش‌های بسیاری بی‌پاسخ مانده است. آیا پیشنهاد اوکراین برای آتش‌بس جزئی، که بر حفاظت از زیرساخت‌ها و توقف حملات در دریای سیاه تمرکز دارد، مورد پذیرش مسکو قرار خواهد گرفت؟ آیا طرح تقسیم اراضی که ترامپ از آن سخن می‌گوید، به معنای پایان رسمی رویا‌های اوکراین برای بازپس‌گیری سرزمین‌های از دست‌رفته خواهد بود؟

 این مذاکرات بیش از آنکه نویدبخش صلحی پایدار باشد، نشان‌دهنده ضعف جبهه غربی و به‌ویژه آمریکا در برابر اراده آهنین روسیه است. تجربه تاریخی نشان داده که آتش‌بس‌های موقت، بدون توافق‌های جامع و تضمین‌های بین‌المللی، تنها به تعویق درگیری‌های بعدی منجر می‌شوند. در این میان، اوکراین که روزی به وعده‌های غرب دل بسته بود، حالا در میانه میدان، میان امید به صلح و ترس از تسلیم، سرگردان مانده است. باید منتظر ماند و دید که آیا جده می‌تواند معجزه‌ای برای این بحران رقم بزند یا بار دیگر، قدرت‌های بزرگ، سرنوشت ملتی را به بازیچه سیاست‌های خود تبدیل خواهند کرد.