کامالا هریس در جریان چهارمین و آخرین شب مجمع ملی حزب دموکرات آمریکا در شیکاگو که اوایل شهریورماه برگزار شد، رسماً نامزدی این حزب را برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری این کشور و رقابت با «دونالد ترامپ» نامزد حزب جمهوری‌خواه پذیرفت. حال باید منتظر ماند و دید که در هفته آینده (۱۵ آبان/۵ نوامبر) نام کدام یک به عنوان برنده این بازی سیاسی مهم از صندوق رأی بیرون خواهد آمد.

به راستی چرا بایدن از رقابت با ترامپ کنار کشید و جای خود را با معاونش داد؟ آیا این امر مهم به خواست شخص بایدن انجام گرفت یا به او تحمیل شد؟

در پاسخ به این پرسش‌ها نگاهی به کارنامه بایدن در حوزه‌های داخلی و خارجی می‌اندازیم و وضعیت جسمانی و روانی وی را بررسی خواهیم کرد؛ موضوع‌هایی که ارتباط مستقیمی به کناره‌گیری او داشت.

ناکارآمدی دولت بایدن در مسائل داخلی آمریکا

ناکامی‌ها و نقاط ضعف دولت بایدن در دوره ریاست جمهوری او مورد توجه گسترده‌ای قرار گرفته است به ویژه در مواجهه با چالش‌های بزرگ داخلی که به تفکیک به آنها اشاره خواهیم کرد؛

۱. مشکلات اقتصادی

یکی از اصلی‌ترین نقاط ضعف دولت بایدن، نحوه مدیریت اقتصاد کشور بوده‌است. با وجود تلاش‌ها برای بهبود وضعیت اقتصادی پس از همه‌گیری کرونا، دولت بایدن با مشکل‌هایی نظیر تورم بالا مواجه شد. تورم در سال ۲۰۲۲ به بالاترین سطح خود در ۴۰ سال اخیر رسید، که به افزایش هزینه‌های زندگی و نارضایتی عمومی منجر شد. هرچند دولت برنامه‌هایی مانند بسته‌های کمکی و برنامه‌های زیرساختی را به تصویب رساند، اما این اقدام‌ها نتوانستند به طور مؤثر از رشد تورم جلوگیری کنند.

۲. مدیریت بحران‌های مهاجرتی

مرز‌های جنوبی ایالات متحده به یکی از چالش‌های مهم دولت بایدن تبدیل شده‌است. افزایش مهاجران غیرقانونی و بحران‌های مرتبط با مهاجرت، باعث انتقادات شدید از سوی جمهوری‌خواهان و برخی دموکرات‌ها شد. سیاست‌های دولت در این زمینه به‌ویژه پس از لغو سیاست‌های سخت‌گیرانه دوران ترامپ، نتوانست به کاهش مهاجرت غیرقانونی کمک کند و حتی در برخی موارد به افزایش مشکل‌ها در مناطق مرزی منجر شد.

۳. ناتوانی در جلب حمایت کامل حزب دموکرات

هرچند بایدن توانست در انتخابات ۲۰۲۰ پیروز شود، اما او همواره با مشکل‌هایی در جلب حمایت کامل از حزب دموکرات مواجه بوده‌است. بخش‌هایی از حزب به سیاست‌های مترقی‌تر مانند «Green New Deal» و اصلاحات گسترده‌تر اقتصادی و اجتماعی تمایل دارند، اما بایدن نتوانست همه این انتظارات را برآورده کند. این موضوع باعث اختلاف‌های داخلی در حزب شد که تأثیر منفی بر عملکرد دولت گذاشت.

سیاست خارجی شکست‌خورده و بحران‌ساز دولت بایدن

در حوزه سیاست خارجی، عملکرد دولت جو بایدن در مواجهه با چالش‌های بین‌المللی با مشکل‌ها و انتقاد‌های گسترده‌ای همراه بوده‌است. از بحران افغانستان تا تنش‌های با چین و روسیه و مهم‌تر از همه همکاری آمریکا با رژیم صهیونیستی در نسل‌کشی مردم غزه باعث شد که بسیاری از او روی برگردانند و محبوبیت وی در داخل به شدت کاهش یابد.

۱. خروج فاجعه‌بار از افغانستان

بزرگ‌ترین چالش سیاست خارجی بایدن همان آغاز دوره ریاست جمهوری‌اش، نحوه خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان بود. در اوت ۲۰۲۱، پس از بیش از ۲۰ سال جنگ و اشغالگری، دولت بایدن تصمیم به خروج کامل نیرو‌های آمریکایی گرفت. اما این خروج به‌طور غیرمنتظره‌ای سریع و بی‌برنامه انجام شد که منجر به سقوط کابل به دست طالبان شد. تصاویر از فرودگاه کابل، که مردم در تلاش بودند تا از کشور فرار کنند، به نمادی از شکست این سیاست تبدیل شد. منتقدان دولت بایدن این تصمیم را نشان‌دهنده ضعف در برنامه‌ریزی و هماهنگی دانستند که به فروپاشی سریع دولت افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت منجر شد.

۲. روابط پرتنش با چین

در دوره بایدن، روابط آمریکا با چین به یکی از حساس‌ترین مسائل سیاست خارجی تبدیل شده‌است. دولت بایدن در پیگیری سیاستی دوگانه، از یک سو به دنبال محدود کردن قدرت اقتصادی و تکنولوژیک چین و از سوی دیگر همکاری در مسائل مهم جهانی مانند تغییرات اقلیمی بوده‌است. اما این سیاست‌ها به‌ویژه با تحریم‌های تکنولوژیک و تنش‌های نظامی در دریای جنوبی چین، روابط دو کشور را به سمت افزایش تنش‌ها سوق داده‌است. همچنین مساله تایوان به نقطه‌ای حساس در روابط دو کشور تبدیل شده و احتمال برخورد‌های نظامی را افزایش داده‌است.

۳. مدیریت ضعیف بحران اوکراین

تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ چالشی جدی برای سیاست خارجی بایدن به همراه داشت. هرچند دولت بایدن توانست متحدان اروپایی را در حمایت از اوکراین و اعمال تحریم‌های سنگین علیه روسیه متحد کند، اما نتوانست از وقوع جنگ جلوگیری کند. بایدن با ارسال کمک‌های نظامی و اقتصادی به اوکراین، تلاش کرد تا از دولت این کشور حمایت کند، اما این پاسخ‌های تدریجی و ناکافی از دید برخی منتقدان نتوانست بحران را در زمان مناسب کنترل کند و روسیه به تهاجم خود ادامه داد و اینک نیز علارغم حمایت‌های آمریکا و ناتو، کفه ترازو در بحران اوکراین به نفع مسکو سنگینی می‌کند.

۴. عدم موفقیت در بازگشت به برجام و ناکامی در مذاکرات

یکی از وعده‌های کلیدی بایدن در حوزه سیاست خارجی، بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران (برجام) بود، اما پس از دو سال مذاکره، دولت بایدن نتوانست به توافقی برسد که هم نیاز‌های ایران را برآورده کند و هم حمایت‌های داخلی و بین‌المللی را به دست آورد. شکست در احیای برجام باعث شد که تنش‌های بین ایران و آمریکا ادامه پیدا کند و منطقه خاورمیانه همچنان در وضعیت ناپایداری قرار داشته باشد که این یک شکست راهبردی برای دولت بایدن تلقی می‌شود.

۵. کمک به رژیم صهیونیستی در انجام جنایت یکساله در غزه

تاریک‌ترین نقطه سیاست خارجی دولت بایدن همراهی با رژیم صهیونیستی برای کشتار بیش از ۴۲ هزار شهروند بیگناه فلسطینی در نوار غزه است؛ جنایت‌هایی که با چرغ سبز آمریکا انجام گرفت و همواره واشنگتن با کمک‌های میلیارد دلاری مالی و نظامی و نیز سیاسی خود بر این آتش می‌دمد؛ موضوعی که باعث شد در دانشگاه‌های آمریکا و صد‌ها کشور دیگر حامیان فلسطین به اعتراض روی آوردند و این مساله تأثیر چشمگیری بر تنفر و انزجار داخلی و بین‌المللی از بایدن در آستانه انتخابات ریاست جمهوری افزود.

زوال جسمانی و عقلانی؛ ضعفی که پاشنه آشیل بایدن شد

یکی از موضوع‌های بحث‌برانگیز در ارتباط با بایدن، کهولت سن و تأثیر آن بر توانایی‌های جسمانی و عقلانی او بوده‌است. بایدن متولد سال ۱۹۴۲ که در سال ۲۰۲۰ به عنوان مسن‌ترین رئیس‌جمهور تاریخ ایالات متحده وارد کاخ سفید شد و اینک در زمان انتخابات ۲۰۲۴ به ۸۲ سالگی رسیده‌است، تا قبل از کناره‌گیری به نفع هریس، همواره در رسانه‌ها به ماشین گاف تبدیل شده‌بود.

علائم ظاهری مانند راه‌رفتن کند، افتادن در برخی مراسم‌های عمومی و کندی واکنش‌ها در برخی مواقع، موجب افزایش سوال‌ها در این زمینه شد. مخالفان بایدن بار‌ها این موارد را به عنوان نشانه‌هایی از کاهش توانایی جسمانی او ذکر کرده‌اند.

علاوه بر سلامت جسمانی، برخی منتقدان و حتی حامیان بایدن نسبت به سلامت عقلانی او نیز ابراز نگرانی کرده‌اند. اشتباهات لفظی مکرر، فراموشی در صحبت‌ها و ناتوانی در به یاد آوردن برخی اطلاعات از جمله مواردی است که باعث شده تا برخی افراد به این نتیجه برسند که ممکن است بایدن دچار زوال عقلانی شده باشد. مخالفان سیاسی وی، از جمله ترامپ، بار‌ها این موارد را در کمپین‌های انتخاباتی خود علیه بایدن استفاده کرده‌اند.

فرجام سخن

مشکل‌های اقتصادی داخلی آمریکا همچون افزایش چشمگیر تورم، ناتوانی دولت بایدن در مهار کرونا، مدیریت ناکارآمد بحران مهاجرت و مسائلی از این دست باعث شد که بایدن نتواند حمایت کامل هم‌حزبی‌های خود در طیف دموکرات و نیز طرفداران خود را در جامعه آمریکا را به دست آورد؛ بنابراین انتقاد‌ها به دولت بایدن در این مدت نشان‌دهنده چالش‌های بزرگی است که او در دوره ریاست جمهوری خود با آنها مواجه بوده و احتمالاً در تاریخ به عنوان یکی از پیچیده‌ترین دوره‌های ریاست جمهوری آمریکا شناخته خواهد شد.

عملکرد سیاست خارجی دولت بایدن نیز با چالش‌های جدی همراه بوده‌است؛ از بحران‌های منطقه‌ای مانند افغانستان و اوکراین تا تنش‌های فزاینده با چین و روسیه و در نهایت کمک به رژیم صهیونیستی برای نسل‌کشی در غزه؛ بنابراین سیاست‌های خارجی بایدن تا کنون تنش‌زا و ناکام بوده‌اند.

افزون بر کارنامه ناموفق بایدن در حوزه‌های داخلی و سیاست خارجی، کهولت سن و زوال جسمانی-عقلانی وی نیز مزید بر علت شد تا محبوبیت بایدن در طول دوره اول ریاست جمهوری‌اش به شدت کاهش یابد. نتیجه نظرسنجی‌های مختلف هم از این واقعیت پرده برداشت و در نهایت طیف دموکرات ناگزیر به فشار بر بایدن شد تا وی به رغم میل باطنی به نفع هریس از رقابت‌های انتخاباتی ۲۰۲۴ آمریکا کنار بکشد.

منبع: مهر