وقتی که حیاط خانه مادربزرگ سیاه‌پوش می‌شد و پرچم «به مجلس عزای امام حسین (ع) خوش آمدید.» سر در خانه تاب می‌خورد، برای ما نوه‌ها و کوچکتر‌ها نشانه‌ی رسیدن ماه محرم و دو ماه عزاداری بود. کم کم نوای یک دهه روضه خانگی به گوشمان می‌رسید. روز‌هایی که رفت وآمد زن‌ها به خانه مادربزرگ بیشتر می‌شد.

عطر چای هل‌دار، بوی اسپند، نذری‌های کوچک خانگی، صدای بلند گریه زن‌ها، ذوق ما بچه‌ها از جفت کردن کفش گریه کن‌های اباعبدالله، خانمی که پولی به روضه‌خوان می‌دهد تا برای مشکل حل نشدنی‌اش روضه حضرت ابوالفضل بخواند و… همه یادآور روضه‌های کوچک زنانه است. خاطرات بچگی ما از ماه محرم، با روضه‌های خانگی امام حسین (ع) گره خورده است. جلساتی که جمعیت آن کم بود، اما شور و صفای وصف نشدنی داشت. مراسمی که گره‌های کور اهالی محله را باز می‌کرد.

در تاریخ اسلام آمده است که روضه خانگی از زمان حضرت زهرا (س) برگزار می‌شد. این مجالس در ایران هم سابقه طولانی دارد و فقط در ماه محرم و صفر برگزار نمی‌شده است.

بلکه به صورت ماهانه و هفتگی در طول سال روضه‌های خانگی برای اهل بیت (ع) برقرار بود. برپایی این روضه‌ها برای قدیمی‌ها آن قدر مهم بود که گاهی از مهمانی، سفر، خورد و خوراکشان می‌زدند تا هزینه این جلسات را پس‌انداز کنند.

همه مجالس اهل بیت (ع) هئیت‌های بزرگ، موکب‌ها و... برکات زیادی دارد. اما مجالسی که مختص به زنان است بخاطر حس زنانگی و مادرانگی‌شان، آثارش چندین برابر می‌شود. با وجود اینکه روضه زنانه کمرنگ شده، اما هنوز هم در بعضی محله‌ها همان حس و حال و کارآیی را دارد. در ادامه روایت‌هایی از گره‌گشایی‌ها در این مجالس را باهم می‌خوانیم تا همین دلیل محکمی برای پرپایی و احیای مجدد این روضه‌ها باشد.

روضه‌ای که زندانی آزاد کرد

«بدهی ۱۲۰ میلیونی شوهرم در روضه زنانه محل جور شد و آزاد شد.» این گفته مریم، زنی که شوهرش ۳ سال پیش برای شروع کاری ۲۵۰ میلیون قرض گرفت، اما ورشکست شد و به زندان افتاد، است.

در این مدت با کمک بعضی از اطرافیانش ۱۳۰ میلیون از این بدهی پرداخت شد.۲دختر و ۱ پسر دارد. از آن دسته خانم‌هایی است که با سیلی صورتش را سرخ می‌کند. خیلی مایل نیست درباره مشکلات روز‌هایی که شوهرش در زندان بود، صحبت کند.

به همین خاطر از روزی که به واسطه همسایه‌اش به یک خانم روضه خوان معرفی شد برایمان می‌گوید؛ زنی که اهل کار خیر بود، اما در گمنامی. روضه‌خوان ۵۵ ساله‌ای که بخاطر نذرش، خودش را وفق مسیر اهل بیت کرده بود. برای او فرقی نداشت برای هر جلسه چقدر پول بگیرد. فقط می‌خواست که از امام حسین (ع) بخواند. 

‌

می‌گفت: «وقت‌هایی که دلم می‌گرفت یا از ملاقات شوهرم برمی‌گشتم، پیش همسایه دیوار به دیوارمون که خیلی مهربونه؛ دردودل می‌کردم. توسط همان هم به این خانم معرفی شدم.» همسایه‌شان هم اهل روضه و وقف این راه بود. مداح هم هر خانه‌ای برای روضه می‌رفت آخر مجلس وضعیت ما را برای خانم‌ها توضیح می‌داد.» سرانجام تا آخر ماه صفر، مابقی پول در همین مراسم کوچک و صمیمانه زنانه جمع شد و این خانواده ۵ نفره مجدد دورهم جمع شدند.

روضه از کار جوانان گره‌گشایی کرد

«قرار بود یکسال نامزد باشیم. خانواده‌ام نمی‌توانستن جهیزیه حداقلی هم برام تهیه کنند. سه سالی نامزد بودیم. اما اثری از اینکه وسایلم تکمیل بشه و بریم سر زندگیمون نبود.

همسرم هم مشکل مالی داشت و نمی‌توانست کمکی کند» این گفته نو عروسی است که وقتی همسایه‌هایشان متوجه شدند چنین مشکلی دارد، تصمیم گرفتند ماهانه روضه‌ای برگزار کنند و کنارش هم قرعه‌کشی داشته باشند.

تا هم نام اهل بیت در دورهمی‌هایشان باشد و هم گرهی از کار جوانی باز کنند. قرعه اول را هم با رضایت همه به این نوعروس دادند. چهارسال از آن روز‌ها گذشته و نوعروس آن روز‌ها مادر شد و اسم پسرش را محمدحسین گذاشت.

این دو روایت بخش کوچکی از برکات روضه است. امام رضای عزیزمان هم فرمودند: «هر کس گره از کار مؤمنی بگشاید و غمی را از او بزداید، خداوند هم در قیامت، کار بسته او را می‌گشاید و اندوهش را برطرف می‌کند.» و همچنین حدیثی که ریان بن شبیب از قول ایشان نقل می‌کند که ایشان تاکید داشتند غم و مصائب کربلا، عاشورا و امام حسین (ع) زنده نگه داشته شود؛ همین دو حدیث سرلوحه این دو ماه محرم و صفر پیش رویمان باشد.

روز‌هایی که رفت و آمد‌ها کم شده و دوست و آشنا کمتر از حال هم با خبرند، این فرصت را قدر بدانیم و با برگزاری روضه‌های ساده زنانه، هم از فیض گریه بر مصیبت اباعبدالله بهره ببریم و هم قدمی هرچند کوچک برای رفع گرفتاری همسایه‌ها و آشناهایمان برداریم.

منبع: فارس